Otomat Çelikleri

Çelik malzemeden istenen özellikler arasında talaşlı işlenebilirlik kabiliyeti önem arz eder. İmalat aşamasında, yüksek kesme hızları ve buna bağlı olarak işlem zamanı, takım ömrü, iyi yüzey kalitesi, daha düşük kesme kuvvetleri kullanarak sağlanacak enerji tasarrufu gibi kriterler, diğer faktörlerle birlikte malzeme kalitesiyle de direkt alakalıdır. Bu kaliteyi sağlamak amacıyla otomat çelikleri geliştirilmiştir.

Otomat çelikleri karbon oranı % 0.07 - % 0.60 arasında değişen ve kükürt oranı % 0.15 ile % 0.40, fosfor oranı %0.07 – 0.10 arasında olan çeliklerdir. Kükürt ve fosforun diğer tüm kalitelerde azaltılmaya çalışmasına karşın, talaşlı işlem kabiliyetini artırmasından dolayı otomat çelikleri içine özellikle ilave edilir. İlave edilen bu elementler malzemede metalik kırılganlık sağlayarak, kısa kırılgan talaş oluşumunu sağlar. Bunun yanısıra kükürt ve fosfor ilavesi yağlama etkisi yaparak, parça dayanımının artmasına, temiz yüzey elde edilmesine imkan tanır.

Otomat çelikleri kurşun ile alaşımlandırılmış şekilde de bulunabilir. İlave edilen kurşun çeliğin mekanik özelliklerini değiştirmemekle birlikte yağlama özelliğini artırır. 

Otomat çeliklerinin ıslah edilebilme ve semente edilebilme özellikleri de vardır.

 

Otomat Çelikleri Kimyasal Bileşimleri
Malz. No.	DIN (ESKİ)	DIN (YENİ)	SAE / AISI	C	Si	Mn	Pmax	S	Pb
ISIL İŞLEM UYGULANMAYAN
1.0711	9 S 20		1212	0.00-0.12	0.10-0.35	0.75-1.10	0.03	0.08-0.13	-
1.0715	9 SMn 28	11SMN30	1213	0.00-0.14	0.00-0.05	0.90-1.30	0.11	0.27-0.33	-
1.0718	9 SMnPb 28	11SMNPB30	12L13	0.00-0.14	0.00-0.05	0.90-1.30	0.11	0.27-0.33	0.20-0.35
1.0736	9 SMn 36	11SMN37	1215	0.00-0.14	0.00-0.05	1.00-1.50	0.11	0.34-0.40	-
1.0737	9 SMnPb 36	11SMNPB37	12L14	0.00-0.14	0.00-0.05	1.00-1.50	0.11	0.34-0.40	0.20-0.35
SEMENTASYON YAPILABİLEN
1.0721	10 S 20		1108	0.00-0.12	0.10-0.35	0.75-1.10	0.03	0.08-0.13	-
1.0722	10 SPb 20		11L08	0.07-0.13	0.00-0.40	0.70-1.10	0.060	0.15-0.25	0.20-0.35
ISLAH EDİLEBİLEN
1.0726	35 S 20		1140	0.32-0.39	0.00-0.40	0.70-1.10	0.060	0.15-0.25	-
1.0727	45 S 20		1146	0.42-0.50	0.00-0.40	0.70-1.10	0.060	0.15-0.25	-
1.0728	60 S 20		-	0.57-0.65	0.10-0.30	0.70-1.10	0.060	0.18-0.25	-

 

Otomat Çelikleri için Mekanik Özelikler
Malz. No.	DIN (ESKİ)	DIN (YENİ)	SAE / AISI	ÇEKME				AKMA				KOPMA
				DAYANIMI				SINIRI				UZAMASI
				( Mpa  )				( ? Mpa  )				( ? % )
				- 10 mm	10 mm -	16 mm -	40 mm -	- 10 mm	10 mm -	16 mm -	40 mm -	- 10 mm	10 mm -	16 mm -	40 mm -
					16 mm	40 mm	63 mm		16 mm	40 mm	63 mm		16 mm	40 mm	63 mm
1.0711	9 S 20		1212	540-780	490-740	460-710	390-640	410	390	355	295	7	8	9	10
1.0715	9 SMn 28	11SMN30	1213	560-800	510-760	460-710	410-660	440	410	375	305	6	7	8	9
1.0718	9 SMnPb 28	11SMNPB30	12L13	560-800	510-760	460-710	410-660	440	410	375	305	6	7	8	9
1.0736	9 SMn 36	11SMN37	1215	540-780	490-740	460-710	390-640	410	390	355	295	7	8	9	10
1.0737	9 SMnPb 36	11SMNPB37	12L14	540-780	490-740	460-710	390-640	410	390	355	295	7	8	9	10
1.0721	10 S 20		1108	640-880	590-830	540-740	510-710	490	400	315	285	6	7	8	9
1.0722	10 SPb 20		11L08	740-980	690-930	640-830	610-800	570	470	375	325	5	6	7	8
1.0726	35 S 20		1140	830-1080	780-1030	740-930	710-900	645	540	430	355	5	6	7	8
1.0727	45 S 20		1146	560-800	540-780	490-740	430-680	440	430	390	315	6	7	8	9
1.0728	60 S 20		-	560-800	540-780	490-740	430-680	440	430	390	315	6	7	8	9

 

Normal Tavlanmış Otomat Çelikleri için Mekanik Özelikler
Malz. No.	DIN		SAE / AISI	NORMAL TAVLAMA SICAKLIĞI ( °C )	ÇEKME			AKMA			KOPMA
					DAYANIMI			SINIRI			UZAMASI
					( Mpa  )			( ? Mpa  )			( ? % )
					- 16 mm	16 mm -	40 mm -	- 16 mm	16 mm -	40 mm -	- 63
						40 mm	63 mm		40 mm	63 mm
1.0711	9 S 20		1212	890-920	- 350	- 350	- 350	225	215	205	25
1.0715	9 SMn 28	11SMN30	1213	890-920	- 370	- 370	- 370	235	225	215	23
1.0718	9 SMnPb 28	11SMNPB30	12L13	890-920	- 370	- 370	- 370	235	225	215	23
1.0736	9 SMn 36	11SMN37	1215	890-920	- 350	- 350	- 350	225	215	205	25
1.0737	9 SMnPb 36	11SMNPB37	12L14	890-920	- 350	- 350	- 350	225	215	215	25
1.0721	10 S 20		1108	860-890	480-600	480-600	480-600	295	285	275	18
1.0722	10 SPb 20		11L08	840-870	580-700	580-700	580-700	335	325	315	14
1.0726	35 S 20		1140	820-870	660-780	650-770	640-760	365	355	345	9
1.0727	45 S 20		1146	890-920	- 380	- 370	- 360	235	225	215	23
1.0728	60 S 20		-	890-920	- 380	- 370	- 360	235	225	215	23

 

Otomat Çelikleri Kullanım Alanları
Malz. No.	DIN	DIN (YENİ)	SAE / AISI	KULLANIM YERLERİ
1.0711	9 S 20		1212	Otomotiv endüstrisinde, aparat ve cihaz yapımında seri imalat parçaları
1.0715	9 SMn 28	11SMN30	1213	Otomotiv endüstrisi, cihaz ve aparat yapımında yüksek güçlü otomat çeliği olarak seri imalatta yaygın
1.0718	9 SMnPb 28	11SMNPB30	12L13	Otomotiv endüstrisi, cihaz ve aparat yapımında yüksek güçlü otomat çeliği olarak seri imalatta yaygın
1.0721	10 S 20		1108	Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, sementasyon gerektiren seri parçalar
1.0722	10 SPb 20		11L08	Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, kurşun ilavesi ile daha iyi talaşlı işlenebilirlik
1.0726	35 S 20		1140	Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, ıslah gerektiren orta dayanımlı seri parçalar
1.0727	45 S 20		1146	Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, ıslah gerektiren yüksek dayanımlı seri parçalar
1.0728	60 S 20		-	Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, ıslah gerektiren yüksek dayanımlı seri parçalar
1.0736	9 SMn 36	11SMN37	1215	Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, sementasyon gerektiren seri parçalar
1.0737	9 SMnPb 36	11SMNPB37	12L14	Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, sementasyon gerektiren seri parç. Kurşun ilaveli