Islah Çelikleri

Islah çeliklerinde sertleşebilirlik özelliklerinin yanında, yüksek dayanım ve süneklik de istenir. Yeterli seviyede sertlik elde edilebilmesi için, ıslah çelikleri diğerlerine nispeten yüksek karbon içerirler. Kalın kesitli parçalar için sertlik derinliğinin en önemli kriter olması sebebiyle, bu parçalar alaşımlı ıslah çeliklerinden imal edilirler.

Islah çeliklerinin seçiminde, parça boyutları ve dayanım değerleri ön plandadır. Alaşımsız ıslah çelikleri ancak küçük kesitli parçalarda verimli olabilir. Kalın kesitli parçalar için, sertlik dağılımının homojen olması, çeliğin alaşımlı olmasına bağlıdır. Sertlik dağılımının, malzeme alaşımlarına  göre değişimleri Jominy testi sonuçları ile gözlenebilir. Jominy testi basit bir ifade ile; sertleştirme sıcaklığına kadar ısıtılan çubuk şeklinde bir malzemenin sadece bir ucundan soğutulmasıyla soğutulan uca  olan mesafelerdeki sertleşme değerlerini ifade eder.

Islah çelikleri alevle ve indüksiyonla sertleştirilebileceği gibi, ıslah edildikten sonra da alev ve indüksiyonla sertleştirilebilirler. Bu şekilde ısıl işlem görecek malzemenin seçiminde, kimyasal bileşimin yanısıra, yüzeyde elde edilecek sertlik değeri ve sertleşme derinliği göz önünde bulundurulur. Alaşımsız çeliklerde sertlik derinliği 3 – 4 mm olabilirken, alaşımlı çeliklerde bu derinlik 10 – 12 mm’yi  bulur. Ayrıca indüksiyonla sertleştirme esnasında yüksek mangan çatlama tehlikesi yaratacağından, yüksek karbonlu – düşük manganlı Cf  kalite çeliklerin kullanılması daha uygundur. Ayrıca çatlama tehlikesinin azalması, malzeme tane yapısının küçük olmasıyla yakından ilişkilidir.

Islah Çelikleri kimyasal bileşimlerine göre 4 ana grupta toplanır.

1.Alaşımsız ıslah çelikleri

2.Mangan Alaşımlı Islah çelikleri

3.Krom alaşımlı Islah çelikleri

4.Krom-Molibden alaşımlı Islah çelikleri

Alaşımsız Çeliklerde ,ıslah dayanımı karbon miktarıyla artmaktadır.16 mm çapa kadar en düşük akma sınırı 370 N/MM’² (%C:0,25)ila 570 N/MM’²(%c:0,50)arasındadır.16-40 mm çap arasındaki boyutlarda 50-80 N/MM’² daha düşük olur.

Mangan Alaşımlı Islah çeliklerinde mangan setreleşebilirliği arttırdığından 30 MN 4 ve 40 MN 4 çeliklerinde akma sınırı C 60 çeliğindeki  özelliklerini gösterir.

Krom alaşımlı ıslah çeliklerinde Krom elementi sertleşebilirliği oldukça fazla arttırır ve plastisiteye de olumlu etki yapar.Örneğin 40 Cr 4 çeliğinde 16-40 mm çap aralığında minimum akma 700 N/MM’² dir.

Molibden kroma nazaran daha kuvvetli sertleşebilme kabiliyetini arttırır.Ayrıca meneviş dayanımını arttırır ve meneviş kırılganlığı ihtimalini azaltır. 

ISLAH ÇELİKLERİ VE BİLEŞİMLERİ
Malz. No.	DIN	SAE / AISI	C	Simax	Mn	Pmax	Smax	Cr	Mo	Ni	V
1.0402	C 22	1020	0.18-0.25	0,40	0.30-0.60	0.045	0.045	-	-	-	-
1.0501	C 35	1035	0.32-0.39	0,40	0.50-0.80	0.045	0.045	-	-	-	-
1.0503	C 45	1045	0.42-0.50	0,40	0.50-0.80	0.045	0.045	-	-	-	-
1.0535	C 55	1055	0.52-0.60	0,40	0.60-0.90	0.045	0.045	-	-	-	-
1.0601	C 60	1060	0.57-0.65	0,40	0.60-0.90	0.045	0.045	-	-	-	-
1,1151	Ck 22	1020/1023	0.18-0.25	0,40	0.30-0.60	0.035	0.035	-	-	-	-
1.1180	Cm 35	1035	0.32-0.49	0,40	0.50-0.80	0.035	0.020-0.035	-	-	-	-
1.1181	Ck 35	1035	0.32-0.39	0,40	0.50-0.80	0.035	0.035	-	-	-	-
1.1186	Ck 40	1040	0.37-0.44	0,40	0.50-0.80	0.035	0.035	-	-	-	-
1.1191	Ck 45	1045	0.42-0.50	0,40	0.50-0.80	0.035	0.035	-	-	-	-
1.1201	Cm 45	1045	0.42-0.50	0,40	0.50-0.80	0.035	0.020-0.035	-	-	-	-
1.1203	Ck 55	1055	0.52-0.60	0,40	0.60-0.90	0.035	0.035	-	-	-	-
1.1206	Ck 50	1050	0.45-0.55	0,40	0.60-0.90	0.035	0.035	-	-	-	-
1.1209	Cm 55	1055	0.52-0.60	0,40	0.60-0.90	0.035	0.020-0.035	-	-	-	-
1.1221	Ck 60	1060	0.57-0.65	0,40	0.60-0.90	0.035	0.035	-	-	-	-
1.1223	Cm 60	-	0.57-0.65	0,40	0.60-0.90	0.035	0.020-0.035	-	-	-	-
1.5038	40 Mn 4	1039	0.36-0.44	0.25-0.50	0.80-1.10	0.035	0.035	-	-	-	-
1.5065	28 Mn 6	1330	0.25-0.32	0,40	1.30-1.65	0.035	0.035	-	-	-	-
1.6511	36 CrNiMo 4	9840	0.32-0.40	0,40	0.50-080	0.035	0.035	0.90-1.20	0.15-0.30	0.90-1.20	-
1.6580	30 CrNiMo 8	-	0.26-0.33	0,40	0.40-070	0.035	0.035	1.40-1.70	0.30-0.50	1.80-2.20	-
1.6582	34 CrNiMo 6	4340	0.30-0.38	0,40	0.30-0.60	0.035	0.035	1.80-2.20	0.15-0.30	1.40-1.70	-
1.7003	38 Cr 2	-	0.34-0.41	0,40	0.50-0.80	0.035	0.035	0.40-0.60	-	-	-
1.7006	46 Cr 2	5045	0.42-0.50	0,40	0.50-0.80	0.035	0.035	0.40-0.60	-	-	-
1.7033	34 Cr 4	5132	0.30-0.37	0,40	0.60-0.90	0.035	0.035	0.90-1.20	-	-	-
1.7034	37 Cr 4	5135	0.34-0.41	0,40	0.60-0.90	0.035	0.035	0.90-1.20	-	-	-
1.7035	41 Cr 4	5140	0.38-0.45	0,40	0.60-0.90	0.035	0.035	0.90-1.20	-	-	-
1.7037	34 CrS 4	-	0.30-0.37	0,40	0.60-0.90	0.035	0.020-0.035	0.90-1.20	-	-	-
1.7038	37 CrS 4	-	0.34-0.41	0,40	0.60-0.90	0.035	0.020-0.035	0.90-1.20	-	-	-
1.7039	41 CrS 4	-	0.38-0.45	0,40	0.50-0.80	0.035	0.020-0.035	0.90-1.20	-	-	-
1.7218	25 CrMo 4	4130	0.22-0.29	0,40	0.50-0.80	0.035	0.035	0.90-1.20	0.15-0.30	-	-
1.7220	34 CrMo 4	4135;4137	0.30-0.37	0,40	0.50-0.80	0.035	0.035	0.90-1.20	0.15-0.30	-	-
1.7225	42 CrMo 4	4140	0.38-0.45	0,40	0.50-0.80	0.035	0.035	0.90-1.20	0.15-0.30	-	-
1.7226	34 CrMoS 4	-	0.30-0.37	0,40	0.50-0.80	0.035	0.020-0.035	0.90-1.20	0.15-0.30	-	-
1.7227	42 CrMoS 4	-	0.38-0.45	0,40	0.50-0.80	0.035	0.020-0.035	0.90-1.20	0.15-0.30	-	-
1.7228	50 CrMo 4	4150	0.46-0.51	0,40	0.50-0.80	0.035	0.035	0.90-1.20	0.15-0.30	-	-
1.7361	32 CrMo12 4	-	0.28-0.35	0,40	0.40-0.70	0.035	0.035	2.80-3.30	0.30-0.50	0.30	-
1.7707	30 CrMoV 9	-	0.26-0.34	0,40	0.40-0.70	0.035	0.035	2.30-2.70	-	-	0.10-0.20
1.8159	50 CrV 4	6150	0.47-0.55	0,40	0.70-1.10	0.035	0.035	0.90-1.20	-	-	0.10-0.20

 

ISLAH ÇELİKLERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ
Malz. No.	DIN	SAE / AISI	AKMA SINIRI(Re)    ?Mpa				ÇEKME DAYANIMI(Rm)   Mpa				KOPMA UZAMASI (A) LO=5 D0				KESİT DARALMASI(Z)   ?%
			? 16 MM	? >16-40? MM	? >40-100? MM	? >100-160? MM	?? 16 MM	? >16-40? MM	? >40-100? MM	? >100-160? MM	?? 16 MM	? >16-40? MM	? >40-100? MM	? >100-160? MM	?? 16 MM	? >16-40? MM	? >40-100? MM	? >100-160? MM
1.0402	C 22	1020	350	300			550-700	500-650			20	22			40	45
1.0501	C 35	1035	430	370	320		630-780	600-750	550-700		17	19	20		35	40	45
1.0503	C 45	1045	500	430	370		700-850	650-800	630-780		14	16	17		30	35	40
1.0535	C 55	1055	550	500	430		800-950	750-900	700-850		12	14	15		25	30	35
1.0601	C 60	1060	580	520	450		850-1000	800-950	750-900		11	13	14		20	25	30
1,1151	Ck 22	1020/1023	350	300			550-700	500-650			20	22			50	50
1.1180	Cm 35	1035	430	370	320		630-780	600-750	550-700		17	19	20		40	45	50
1.1181	Ck 35	1035	430	370	320		630-780	600-750	550-700		17	19	20		35	40	45
1.1191	Ck 45	1045	500	430	370		700-850	650-800	630-780		14	16	17		35	40	45
1.1201	Cm 45	1045	500	430	370		700-850	650-800	630-780		14	16	17		35	40	45
1.1203	Ck 55	1055	550	500	430		800-950	750-900	700-850		12	14	15		30	35	40
1.1209	Cm 55	1055	550	500	430		800-950	750-900	700-850		12	14	15		30	35	40
1.1221	Ck 60	1060	580	520	450		850-1000	800-950	750-900		11	13	14		25	30	35
1.1223	Cm 60	-	580	520	450		850-1000	800-950	750-900		11	13	14		25	30	35
1.5038	40 Mn 4	1039	635	540	440		880-1080	780-930	690-830		12	14	15		40	45	50
1.5065	28 Mn 6	1330	590	490	440		780-930	690-840	640-790		13	15	16		40	45	50
1.6511	36 CrNiMo 4	9840	900	800	700	600	1100-1300	1100-1200	900-1000	800-950	10	11	12	13	45	50	55	60
1.6580	30 CrNiMo 8	-	1050	1050	900	800	1250-1450	1250-1450	1100-1300	1000-1200	9	9	10	11	40	40	45	50
1.6582	34 CrNiMo 6	4340	1000	900	800	700	1200-1400	1100-1300	1000-1200	900-1100	9	10	11	12	40	45	50	55
1.7003	38 Cr 2	-	550	450	350		800-950	700-850	600-750		14	15	17		35	40	45
1.7006	46 Cr 2	5045	650	550	400		900-1100	800-950	650-800		11	14	15		35	40	45
1.7033	34 Cr 4	5132	700	590	460		900-1100	800-950	700-850		11	13	14		35	40	45
1.7034	37 Cr 4	5135	750	630	510		950-1150	850-1000	750-900		11	13	14		35	40	45
1.7035	41 Cr 4	5140	800	660	560		1100-1200	900-1100	800-950		10	12	14		30	35	40
1.7037	34 CrS 4	-	700	590	460		900-1100	800-950	700-850		11	13	14		35	40	45
1.7038	37 CrS 4	-	750	630	510		950-1150	850-1000	750-900		11	13	14		35	40	45
1.7039	41 CrS 4	-	800	660	560		1100-1200	900-1100	800-950		10	12	14		30	35	40
1.7218	25 CrMo 4	4130	700	600	450	400	900-1100	850-950	700-800	650-800	12	14	15	16	50	55	60	60
1.7220	34 CrMo 4	4135;4137	800	650	550	500	1000-1200	900-1000	800-950	750-900	11	12	14	15	45	50	55	55
1.7225	42 CrMo 4	4140	900	750	650	550	1100-1300	1100-1200	900-1100	800-950	10	11	12	13	40	45	50	50
1.7226	34 CrMoS 4	-	800	650	550	500	1100-1200	900-1100	800-950	750-900	11	12	14	15	45	50	55	55
1.7227	42 CrMoS 4	-	900	750	650	550	1100-1300	1000-1200	900-1100	800-950	10	11	12	13	40	45	50	50
1.7228	50 CrMo 4	4150	900	780	700	650	1100-1300	1000-1300	900-1100	800-1000	9	10	12	13	40	45	50	50
1.7361	32 CrMo12 4	-	1030	1030	885	785	1230-1420	1230-1420	1080-1270	980-1180	9	9	10	11	35	35	40	45
1.7707	30 CrMoV 9	-	1050	1020	900	800	1250-1450	1200-1450	1100-1300	1000-1200	9	9	10	11	35	35	40	45
1.8159	50 CrV 4	6150	900	800	700	650	1100-1300	1000-1200	900-1100	850-1000	9	10	12	13	40	45	50	50

 

ISLAH ÇELİK KULLANIM YERLERİ
Malz. No.	DIN	SAE / AISI	KULLANIM YERLERİ
1.0402	C 22	1020	Taşıt, makine, motor ve aparat yapımında pek az zorlanan parçalar
1.0501	C 35	1035	Makine, aparat ve taşıt yapımında biraz yüksek zorlamalar için parçalar
1.0503	C 45	1045	Taşıt, motor, makine ve aparat yapımında, aktarma organı mili ve dişlisi gibi yüksek zorlanmalı parçalar
1.0535	C 55	1055	Makine, taşıt ve motor yapımında, aktarma organı mil, dişlisi gibi yüksek zorlamalı parçalar
1.0601	C 60	1060	Makine ve taşıt imalatında, mil, aks, pim ve benzeri, çok fazla zorlanan parçalar
1,1151	Ck 22	1020 / 1023	Taşıt, makine, motor ve aparat yapımında, az zorlanan yüksek arıklıktaki çelikten yapılacak parçalar
1.1180	Cm 35	1035	Makine, taşıt, motor ve aparat yapımında talaşlı şekillendirilecek fazla zorlanan parçalar
1.1181	Ck 35	1035	Makine taşıt ve motor yapımında fazla zorlanan ve yüksek arıklık gerektiren çelikten yapılacak parçalar
1.1186	Ck 40	1040	Taşıt, makine, motor ve aparat yapımında, orta zorlanan ve yüksek arıklıkta çelikten yapılacak parçalar
1.1191	Ck 45	1045	Taşıt, makine, motor ve aparat yapımında, orta zorlanan ve yüksek arıklıkta çelikten yapılacak parçalar
1.1201	Cm 45	1045	Makine, taşıt, motor ve aparat yapımında, orta zorlanan ve talaşlı işlenecek parçalar
1.1203	Ck 55	1055	Makine, taşıt, motor ve aparat yapımında, fazla zorlanan talaşlı işlenecek parçalar
1.1206	Ck 50	1050	Makine, taşıt, motor ve aparat yapımında, fazla zorlanan talaşlı işlenecek parçalar
1.1209	Cm 55	1055	Makine taşıt ve motor yapımında fazla zorlanan talaşlı işlenecek parçalar
1.1221	Ck 60	1060	Makine taşıt ve motor yapımında fazla zorlanan ve yüksek arıklık gerektiren çelikten yapılacak parçalar
1.1223	Cm 60	-	Makine taşıt ve motor yapımında fazla zorlanan talaşlı işlenecek parçalar
1.5038	40 Mn 4	1039	Genel makine ve taşıt yapımında Mn alaşımlı ıslah çeliğinden parçalar
1.5065	28 Mn 6	1330	Genel makine ve taşıt yapımında Mn alaşımlı ıslah çeliğinden parçalar
1.6511	36 CrNiMo 4	9840	Taşıt ve motor yapımında, aks, aks kovanı, krank mili, dingil gibi çok fazla zorlanan parçalar
1.6580	30 CrNiMo 8	-	Otomobil ve motor yapımında, dayanım, süneklilik ve elastikliğin ön palanda olduğu çok zorlanan parçalar
1.6582	34 CrNiMo 6	4340	Otomobil ve motor yapımında, krank mili ve diğer tahrik aksamı, ön aks,aks kovanı gibi çok zorlanan parçalar
1.7003	38 Cr 2	-	Genel olarak taşıt ve motor yapımında parçalar
1.7006	46 Cr 2	5045	Genel olarak taşıt ve motor yapımında parçalar
1.7033	34 Cr 4	5132	Taşıt ve makine yapımında, krank mili ve diğer tahrik aksamı, ön aks, aks kovanı gibi parçalar
1.7034	37 Cr 4	5135	Siyanür banyosunda sertleştirilecek, şanzıman parçaları, piston kolu, krank mili ve dişli çarklar
1.7035	41 Cr 4	5140	Taşıt ve motor yapımında, krank mili, ön aks, aks kovanı, direksiyon mili ve benzeri parçalar
1.7037	34 CrS 4	-	Şanzıman parçaları, mil, piston kolu gibi talaşlı şekillendirilecek ıslah çeliği parçalar
1.7038	37 CrS 4	-	1.7037 gibi, ayrıca siyanür banyosunda sertleştirilecek parçalar
1.7039	41 CrS 4	-	1.7037 gibi, ayrıca siyanür banyosunda sertleştirilecek parçalar
1.7218	25 CrMo 4	4130	Otomobil ve taşıt yapımında, aks mili, aks kovanı, türbin parçaları ve türbin kanadı gibi parçalar
1.7220	34 CrMo 4	4135;4137	Otomobil ve uçak yapımında krank mili, aks mili ve kovanı, yivli mil ve sünekliliği yüksek parçalar
1.7225	42 CrMo 4	4140	1.7220 gibi, ayrıca dişli çark
1.7226	34 CrMoS 4	-	1.7220 gibi ( daha iyi talaşlı şekillendirilebilir öz.)
1.7227	42 CrMoS 4	-	1.7220 gibi ( daha iyi talaşlı şekillendirilebilir öz.)
1.7228	50 CrMo 4	4150	Otomobil ve uçak yapımında yüksek süneklikte parçalar, şanzıman, direksiyon parç. Aktarma organı parç.
1.7361	32 CrMo12 4	-	Dayanım, süneklilik ve elastiklikte fazla beklentilerin olduğu parçalar
1.7707	30 CrMoV 9	-	Otomobil ve taşıtlarda yüksek süneklikte, fazla zorlanan krank mili, saplama, cıvata vb. parçalar
1.8159	50 CrV 4	6150	Otomobil ve çeşitli mekanizmaların yapımında, dişli çark, mil, yönlendirme parçası gibi aşınmaya zorlanan parç.